Wat is de overeenkomst tussen honden, een orkest en de Transformers? Dit is geen slechte mop, maar het begin van een blog over het belang van kunnen communiceren met een team als geheel.
Optimus Prime
In mijn jeugd speelde ik met Transformers. Eén van de coole (ik ga qua woordgebruik terug in de tijd) dingen die je met die Transformers kon doen, was de afzonderlijke auto’s samenvoegen tot één Transformer: het superwezen Optimus Prime. Ik had niet alle auto’s, maar samen met mijn vriendjes kregen we het voor elkaar Optimus Prime tot leven te wekken. Een nieuw wezen, met een eigen karakter, kracht en zelfs een eigen naam.
Het Optimus Prime-gevoel
Hetzelfde Optimus Prime-gevoel ervaarde ik een paar jaar geleden toen onze hond op pad ging met de uitlaatservice. Daar smolt hij samen met twaalf andere honden. Samen met herders en chihuahua’s vormde hij een roedel die met een eigen gebruiksaanwijzing als één kluwen door de bossen struinde. Als je hem, of een andere hond, wilde laten komen moest je de hele roedel roepen, en dan kwamen ze ook allemaal. Mijn hond in deze staat apart aanspreken had nauwelijks effect – dan moest je hem echt bij zijn staart uit de roedel trekken.
Team-entiteit
In beide voorbeelden ontstaat bij de samenvoeging van verschillende individuen een nieuwe entiteit die vraagt om een andere manier van communiceren. Die entiteit – de groep als geheel – kent een eigen karakter, kwaliteiten en valkuilen. Hiervan bewust zijn heeft grote voordelen en is ook van toepassing binnen het team op je werk. Veel conflicten, onbegrip en miscommunicaties zijn terug te leiden naar het verwarren van de dynamiek van het team als geheel met die van haar afzonderlijke leden.
Dynamieken
Een teamleider van een team verpleegkundigen kan het team als geheel bijvoorbeeld motiveren door rustig en beheerst te blijven tijdens een crisisoverleg. Tegelijkertijd kan dit rustige gedrag één van de aanwezige teamleden irriteren en hem juist beletten effectief aan de slag te gaan. Hetzelfde gedrag zet dus twee verschillende dynamieken in gang. Als de teamleider zich hier niet van bewust is, kan dit het begin zijn van een moeizame en zelfs contraproductieve samenkomst. Lukt het haar echter met beide dynamieken te spelen, dan vangt zij twee vliegen in één klap door zowel het team als het teamlid te versterken.
De Optimus Prime Kracht
Bij Brood & Beleg oefenen wij met deze dynamieken door teams samen muziek te laten maken. Muziek zorgt voor de vertolking van de aanwezige en verborgen dynamieken. Muziek maken laat mensen op veilige wijze spelen met spanning, ontlading en stilte.
Zo ontdekken zij de onbenutte talenten en dynamieken van hun team als geheel, hun Optimus Prime-Kracht. Het karakter van het geheel. Dit verschilt natuurlijk per team, maar drie karaktereigenschappen zijn wel altijd aanwezig.
Een team:
- is onpersoonlijk, Een team als geheel is per definitie niet persoonlijk. Het is een optelsom van verschillende personen en daarmee als geheel anoniem.
- versterkt, Iedere input in een groep wordt versterkt. Of het nu een emotie is, twijfel of gedachte. Het team werkt als een collectieve gitaarversterker die de geluiden van de ingeplugde gitaar luider en duidelijker teruggeeft.
- en is cognitief niet te beheersen. De heersende dynamieken en verbindingen zijn niet allemaal bij te houden. Het grootste deel van de bewegingen in een team gaan langs je heen.
Bovenstaande punten zijn voor mensen vaak moeilijke elementen voor het deelnemen in een team. Zij vatten zaken onnodig persoonlijk op, raken overdonderd door de impact en verspillen veel energie aan het cognitief controleren van dat wat er in het team gebeurt.Dit maakt het soms ook moeilijk voor mensen om met het team als geheel te communiceren, waardoor zij teruggrijpen op individuele communicatie. Dat is jammer, want hiermee gebruiken zij niet de kracht van de groep. Dit onpersoonlijke, versterkende, ongrijpbare karakter is ook ontzettend ondersteunend voor het teamsucces. Het team als geheel is daardoor onder meer loyaal, eerlijk op de verhouding tussen geven en nemen, steunend en levendig. Hierdoor gaat de output als team omhoog met gelijke inspanning van de afzonderlijke leden, je maakt gebruik van de Optimus Prime Kracht.
Communiceren met het team als geheel
Wat kan helpen als je, bijvoorbeeld tijdens een vergadering, wilt communiceren met het team als geheel is het aanspreken van deze Optimus Prime Kracht. Zoals je ook een individueel teamlid op zijn of haar gedrag aanspreekt. Je kunt hiervoor de bovenstaande drie eigenschappen gebruiken, en deze vervolgens omdraaien. Het is hierbij wel heel belangrijk dat je voor jezelf simpel en helder voor ogen houdt wat je van de groep verwacht, want eenmaal in contact kan dit snel verwarrend en té dynamisch worden.
- Persoonlijk, communiceer persoonlijk naar het team als geheel. Maak de leden anoniem maar geef de groep een naam, zoals: het team, jullie, het orkest. Beeldspraak werkt hierbij heel goed, zoals Optimus Prime en de roedel honden. Bijvoorbeeld: “Team Zuid, ik heb geen grip op jou, het voelt alsof je mij ondermijnt”. Groepsleden kunnen hier intens op reageren, omdat zij de persoonlijke toon voelen en dit op zichzelf betrekken. Het is belangrijk om een onderscheid te blijven maken tussen het gevoel van het individu en de vertolking van het gevoel van de groep door het individu. Dit laatste is constructieve informatie voor het gesprek met de groep, het eerste niet.
- Onversterkt, communiceer rustig en genuanceerd, als een dirigent die met een klein stokje een heel orkest in beweging brengt. Alles wordt automatisch vergroot en versterkt. Hierdoor is de groep een eerlijke maar glasharde spiegel. Raak hiervan niet van de wijs, maar onderga deze loyale kracht van de groep om gehoord te worden en het goed te doen. Je communiceert met één entiteit, niet met bijvoorbeeld alle tien haar leden. Je hoeft daarom ook niet tien keer zo luid te doen en tien keer zo hard te werken, eerder tien keer zo weinig.
- Intuïtief, vertrouw met name op je intuïtie. Cognitief kun je de groep als geheel niet bevatten. Improviseer, zonder je doel uit ogen te verliezen.
Voor de duidelijkheid; dit is geen vervanging voor het communiceren met de individuele teamleden, maar een aanvulling. Soms zijn de afzonderlijke transformers, honden of orkestleden aan zet en soms Optimus Prime, de roedel of het orkest. Beide vragen om andere communicatie. De een persoonlijk naar het individu, de ander onpersoonlijk. Zo laat je de kracht van de afzonderlijke leden en de groep als geheel elkaar versterken en niet uitdoven.